Tatrzański „Szengen” – Tatry bez granic
Każdy z nas marzył o tym aby móc swobodnie poruszać się po tatrzańskich szlakach, tam gdzie biegnie granica państwa. Ileż to razy spotykaliśmy się z naszymi południowymi sąsiadami na szczycie Rysów, Grzesia czy Wołowca. Po wymianie grzecznościowych zwrotów, wykonaniu pamiątkowych fotek, Słowacy przy naszych tablicach, my przy ich tablicach, rozchodziliśmy się, każdy w swoim kierunku, żałując, że nie możemy zejść do ich schronisk, czy przejść się ich szlakami.
Wejście Polski i Słowacji do Unii Europejskiej oraz strefy Schengen nie zniosło formalnych granic pomiędzy naszymi krajami, ale znacznie uprosiło ich przekraczanie. Obecnie tylko słupki graniczne z numeracją przypominają nam o przebiegu w danym miejscu granicy. Nie musimy już obawiać się konsekwencji przekraczając granicę na szlaku. Oczywiście, nie oznacza to faktu, że możemy przkraczać granicę tam gdzie się nam dowolnie podoba, oj nie! Obowowiazują pewne zasady, które musimy przestrzegać, żeby nie wejśc w konflikt z prawem, np. regulaminem parku narodowego po polskiej i słowackiej stronie. Jeżeli po stronie polskiej, czy stronie słowackiej, w danym miejscu nie ma znakowanego szlaku turystycznego, turyście wkroczyć na obszar drugiego państwa nie wolno.
Do bezpośredniego przejścia z jednego państwa do drugiego turyści mogą teraz wykorzystać takie miejsac jak: w Tatrach Wysokich, swobodnie możemy przekroczyć granicę na Rysach, przechodząc z Doliny Mięguszowieckiej do Doliny Rybiego Potoku i na odwrót, a w Tatrach Zachodnich, cztery miejsca na grani Bobrowiecka Przełęcz (Bobrovecké sedlo), Grześ (Lúčna), Raczkowa Przełęcz (Gáborovo sedlo) i Sucha Przełęcz koło Kasprowego Wierchu. Mniej oczekiwaną wiadomością jest fakt zamknięcia dwóch odcinków szlaków po słowackiej stronie Tatr Zachodnich – części zielonego szlaku od Umarłej Przełęczy (Umrlá) przez Przysłop, wierzchołek Bobrowca do Bobrowieckiej Przełęczy (Bobrovecké sedlo). Po polskiej stronie nie ma w tym rejonie znakowanych szlaków turystycznych. Powodem zamknięcia tego rejonu jest utworzenie strefy ciszy dla zwierząt przez cały rok. Drugim szlakiem zlikwidowanym z tego samego powodu jest czerwony szlak prowadzący Doliną Tomanową Liptowską (Tomanová dolina) na Tomanową Przełęcz (Tomanovo sedlo).
Również są takie miejsca, do których prowadzi szlak z jednej np. polskiej strony, a po stronie słowackiej go nie ma lub został wcześniej zamknięty i zlikwidowany. W tych miejscach też nie można przekraczać granicy, a wielka szkoda. Są to np. Mięguszowiecka Przełęcz pod Chłopkiem, gdzie można wejść od Czarnego Stawu pod Rysami, a zejść na stronę słowacką już nie – szlak od południowej strony został zamknięty w 1977 roku. Wrota Chałubińskiego gdzie można wejść od Dolinki za Mnichem, a od południa zostałjak się przyjrzymy idąc Doliną Pięciu Stawów na Zawrat to po stronie polskiej widać wyraźnie, że kiedyś ścieżka taka była. zamknięty w 1958 roku. Natomiast po słowackiej stronie można wejść na Gładką Przełęcz (Hladké sedlo) natomiast od polskiej strony szlaku nie ma, chociaż grań czy szczyt jednym szlakiem, a zejść na drugą stronę innym, w miejscu gdzie szlaki po obu stronach granicy się stykają, a nie przecinają.
Można natomaist swobodnie przekraczać granicę wchodząc na grań czy szczyt jednym szlakiem, a zejść na drugą stronę innym, w miejscu gdzie szlaki po obu stronach granicy się stykają, a nie przecinają.
Poniżej przedstawiamy wykaz takich miejsc i szlaków:
Szlaki prowadzące od granicy na słowacką stronę:
·Przełęcz Bobrowiecka (Bobrovecké sedlo) – szlak niebieski – do Doliny Bobrowieckiej (Dolina Bobrovecká) i dalej do Orawic – 2 ¼ godz.;
·Grześ (Lúčna) – szlak zielony – na Przełęcz pod Osobitą (sedlo pod Osobitou) i dalej do Doliny Łatanej (Lataná dolina) i schroniska na Polanie Zwierówka (Chata Zverovka) – ok. 3 godziny;
·Rakoń (Rákoň) – szlak żólty na Przełęcz Zabrat (sedlo Zábrad’) – 20 min., i dalej – szlak zielony do Rohackiego Bufetu (była Ťatliakova chata) – ½ godz.;
·Wołowiec (Volovec) – szlak niebieski i szlak czerwony na Jamnicką Przełęcz (Jamnícké sedlo) – 20 min.;
·Jarząbczy Wierch (Hrubý vrch) – szlak zielony do Jamnickiej Doliny (Jamnická dolina) – 1 ½ godz.;
·Jarząbczy Wierch (Hrubý vrch) – szlak zielony po grani Otargańców (hrebeń Otrhancov – 4 godz,;
·Starorobociańska Przełęcz (Račkovo sedlo) – szlak żółty – do Raczkowej Doliny (Račkova dolina) – 1 godz.;
·Gaborowa Przełęcz – Raczkowa Przełęcz (Gáborovo sedlo) – szlak zielony do Gabowowej Doliny (Gáborova dolina) – 1 ½ godz.;
·Banista Przełączka (Bystré sedlo) – szlak niebieski do Raczkowej Doliny (Račkova dolina) – ¾ godz.;
·Błyszcz (Blyšt’) – niebieski szlak na Bystrą (Bystrá) – najwyższy szczyt Tatr Zachodnich – ¼ godz., dalej – szlak żółty do Doliny Bystrej (Bystrá dolina) – 2 ½ godz.;
·Pyszniańska Przełęcz (Pyšné sedlo) – szlak niebieski do Kamienistej Doliny (Kamenistá dolina) – 2 ½ godz.;
·Sucha Przełęcz (pod Kasprowym Wierchem), (Suché sedlo pod Kasprovým vrchom) – szlak żólty do Cichej Doliny (Tichá dolina) – 2 godz.;
·Rysy (Rysy) – szlak czerwony na Przełęcz Waga (sedlo Váha) – 20 min., dalej do Schroniska pod Wagą (Chata pod Rysami) i do Mięguszowieckiej Doliny (Mengusovská dolina) – 1 ¾ godz.
Szlaki prowadzące od granicy na polską stronę:
·Grześ (Lúčna) – szlak żółty do Doliny Chochołowskiej (Chocholovska dolina) do schroniska na Polanie Chochołowskiej – 1 godz.;
·Przełęcz pod Rakoniem (sedlo pod Rákoňom) – szlak zielony do Doliny Wyżniej Chochołowskiej (do Vyšnej Chocholovskej doliny) i do schroniska na Polanie Chochołowskiej – 1 godz. 40 min.;
·Kończysty Wierch (Koňcistá) – szlak zielony na Trzydniowiański Wierch (Trzydnioviaňský vrch) – 40 min.;
·Gaborowa Przełęcz – Raczkowa Przełęcz (Gáborovo sedlo) – szlak zielony na Siwą Przełęcz (Sive sedlo) – 20 min. i dalej na grań Ornaku (hrebeň Ornaku) – 1 ½ godz.;
·Ciemniak (Temniak) – szlak czerwony do Doliny Kościeliskiej (Koščeliska dolina) – 2 godz. 20 min.;
·Małołączniak (Malolúčniak) – szlak niebieski na Przysłup Miętusi (sedlo Miętusi Prislop) – 2 ¼ godz.;
·Kopa Kondracka (Kondratova Kopa) – szlak żółty na Przełęcz Kondracką (Kondracké sedlo) – ½ godz. i dalej na Giewont – narodowa góra Polaków – szlak niebieski– 40 min., lub do Doliny Kondratowej (Kondratova dolina) – szlak niebieski 40 min., lub do Doliny Małej Łąki – szlak żółty – 1 ½ godz.;
·Przełęcz pod Kopą Kondracką (Kondracké sedlo) – szlak zielony do Doliny Kondratowej – 1 godz.;
·Kasprowy Wierch (Kasprov vrch) – szlak zielony do Kuźnic – 2 ¼ godz.;
·Sucha Przełęcz (pod Kasprowym Wierchem), (Suché sedlo pod Kasprovým vrchom) – szlak żólty do Doliny Gąsienicowej(Gąsenicova dolina) i do schroniska „Murowaniec” – 1 godz.;
·Liliowe (Ľaliové sedlo) –szlak zielony do Doliny Gąsienicowej Gąsenicova dolina) i do schroniska „Murowaniec” – 1 godz.;
· Przełęcz Świnicka (Svinické sedlo) – szlak czarny do Doliny Gąsienicowej Gąsenicova dolina) i do schroniska „Murowaniec” – 1 godz. 10 min.;
·Świnica (Svinica) – szlak czerwony na Przełęcz Zawrat (sedlo Závrat) – ¾ godz.;
·Rysy (Rysy) – szlak czerwony do Czarnego Stawu pod Rysami i dalej do Morskiego Oka (Morské oko) i schroniska – 3 godz.
Naszym zdaniem możliwości te stwarzają dwie fantastyczne trasy, można zdobyć Bystrą – najwyższy szczyt Tatr Zachodnich od Doliny Chochołowskiej oraz można wejść na Rochacze przez Wołowiec. W tym przypadku najlepiej nocować w schronisku na Polanie Chochołowskiej lub zejść i przenocować w schronisku na Zwirówce (chata Zverovka).
Polecamy te szlaki i zachęcamy do ich „zaliczenia”.
Materiały źródłowe:
– „Tatry” TPN nr 3 wydanie specjalne, mimoriadne vydanie, wyd. Tatrzański Park Narodowy, Zakopane, Štátne lesy TANAP-u, Tatranská Lomnica, czerwiec 2008.
