Poradniki

Bezpieczeństwo w górach – burza z piorunami

Wyładowania atmosferyczne stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi.
Aby uniknąć tragedii, należy zachować szczególną ostrożność.

W Polsce pioruny zabijają kilka osób rocznie.
Dla bezpieczeństwa w czasie burzy nie wolno się kąpać, chodzić na spacery, przebywać na górskim szlaku zwłaszcza w partiach szczytowych, jeździć rowerem, stawać pod samotnie rosnącymi drzewami, w pobliżu wysokich metalowych masztów ani w pobliżu linii elektroenergetycznych.

Osoba przebywająca na otwartej przestrzeni powinna znaleźć pomieszczenie, budynek, ziemiankę i ukryć się w nim. Z braku innej możliwości schronić się w zagłębieniu terenu, nie kłaść się na ziemi. Najbezpieczniej jest ukucnąć ze złączonymi i podciągniętymi do siebie nogami, ponieważ po uderzeniu pioruna, w wyniku rozpływu ładunku w postaci prądów powierzchniowych, może dojść do przepływu prądu między stopami poprzez ciało ofiary (skutek powstania różnicy napięć, tzw. napięcia krokowego). Należy odrzucić lub położyć na ziemi duże przedmioty metalowe przewodzące prąd. Trzeba również oddalić się od zbiorników i cieków wodnych.
Osoby znajdujące się w górach powinny niezwłocznie zejść ze szczytów i grani, około 100 metrów niżej, najlepiej na stronę zawietrzną (przeciwną do kierunku zbliżania się burzy). Mogą one usiąść na plecakach (nie na stelażu!), tak aby odizolować się od podłoża i zabezpieczyć przed wtórnym porażeniem od prądów powierzchniowych.

Próbując kryć się w jaskiniach lub wnękach trzeba uważać, aby nie znaleźć się w miejscach, w których można stać się „pomostem” dla przepływających prądów (np. wejścia jaskiń, wąskie lub niskie groty). Strop powinien znajdować się co najmniej 3 metry nad nami, a ściany 1 metr od nas. Nie można dotykać wysokich, pionowych ścian skał.
Bardzo dobrymi miejscami na schrony są wnętrza klatek, kratownic (w tym i masztów), wagoników kolejki górskiej. Nie wolno jednak dotykać metalowych elementów konstrukcji. Także samochody chronią przed piorunem. Wymienione obiekty spełniają funkcję klatki Faradaya.

Grupy osób pozostające na otwartej przestrzeni, w górskich dolinach i na halach powinny się rozproszyć w odległości do kilkudziesięciu metrów, tak by na wypadek porażenia część grupy mogła udzielić pomocy porażonym.
W schroniskach, pensjonatach i domach podczas burzy należy unikać korzystania z telefonów stacjonarnych przewodowych i komórkowych oraz urządzeń elektrycznych, przede wszystkim tych obsługiwanych ręcznie. Korzystanie z tych urządzeń grozi porażeniem impulsem rozchodzącym się w przewodach instalacji.

Naukowiec z laboratorium fizycznego CNK w Warszawie powiedział, że typowy piorun ma przeciętnie około 1 mld J (dżuli) energii wyzwolonej w krótkim czasie. – To odpowiednik 100 dni i nocy świecenia 100-watowej żarówki, wyładowany w milisekundach uderzenia. Przeciętny samochód rozpędzony do 100 km na godzinę ma około 2 mln dżuli energii, czyli piorun to energia 500 samochodów pędzących setką, tyle że wyzwolona w mgnieniu oka – porównał.

Piorun to impuls elektryczny, który rozgrzewa powietrze do bardzo wysokich temperatur – rzędu 30 tys. stopni Celsjusza. Powietrze w miejscu przejścia wyładowania rozpręża się, a gdy napięcie i temperatura znika, powietrze wraca „na swoje miejsce”, co daje odgłos grzmotu.

Pomoc porażonemu piorunem:

Jeśli zdarzy nam się być świadkiem rażenia piorunem, musimy sprawdzić oddech poszkodowanego i zadzwonić po pomoc. Osobę trzeba ułożyć na boku i w miarę możliwości okryć. Należy osłonić rany oparzeniowe jałowym opatrunkiem. Jeśli porażony nie oddycha, stosujemy resuscytację. Nie obawiajmy się porażenia – ofiary piorunów nie kumulują ładunku elektrycznego.

 

Materiały źródłowe:
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Piorun – zdjęcia Piorun 1.2.3.
2. https://www.youtube.com/watch?v=Fw5yK5pkF0U / FILM – Akademia Górska TOPR

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *