Szczyrbskie Jezioro (Štrbské Pleso)
Najwyżej położona osada w Tatrach – 1346 m n.p.m..
Co jest takiego niezwykłego w tym miejscu, że warto tu być i to zobaczyć?
Jest, jest i to bardzo dużo.
Wystarczy sobie wyobrazić nasze Morskie Oko, które położone jest na podobnej wysokości, a w rejonie którego znajduje się tylko schronisko i nic więcej.
Tutaj natomiast jest miejscowość z hotelami, parkingami, do której można dojechać własnym samochodem lub autobusem, kolejką elektryczną lub zębatą a po jeziorze można pływać łódką lub kalakiem!
Do tego osada jest ważnym węzłem szlaków turystycznych, przez którą przebiega najważniejszy z nich – Tatrzańska Magistrala (szlak czerwony).
To stąd, z centralnego parkingu lub ze stacji TEŻ pieszo na Rysy można dojść w niecałe – 4 ½ godz. a na Krywań Narodową Górę Słowaków – 3 ½ godz. Ponadto dla turystów przygotowano wiele ciekawych atrakcji. Szczerze mówiąc, w jeden dzień nie sposób ze wszystkiego skorzystać. Atrakcje turystyczno – krajoznawcze umieściłem na końcu opisu.
Miejscowość rozciąga się na południowym brzegu jeziora o tej samej nazwie. Jezioro jest drugim pod względem wielkości w Tatrach Słowackich, a piątym w całych Tatrach.
Rys historyczny:
Rejon jeziora znany był od dawna miejscowej ludności, zwłaszcza niedalekiej osady Szczyrba. Opisywane już w XVIII wieku przez ówczesnych naukowców i badaczy Tatr. Należące, jak wiele innych w tym czasie obszarów, do magnackiego rodu Szentiványich, po zniesieniu poddaństwa chłopów na Węgrzech miało trafić w ich ręce. Dla chłopów nie przedstawiało jednak żadnej wartości, więc pozostało w rękach dawnych właścicieli. Jeden z nich, Józef Szentiványi w 1872 roku postawił nad brzegiem jeziora domek myśliwski, który udostępniono również dla turystów. W 1875 roku Węgierskie Towarzystwo Karpackie (MKE) zainspirowało budowę schroniska turystycznego, które jeszcze bardziej przyczyniło się do popularyzacji tego miejsca. Niebawem powstały hotele, sanatoria, prywatne wille oraz zaplecze gastronomiczne. W 1885 roku osada otrzymała status uzdrowiska.
W tym czasie wybudowano drogę Tatrzańska Szczyrba – Szczyrbskie Jezioro, a w 1921 przystosowano ją do ruchu samochodów. W 1896 roku uruchomiono parową kolej zębatą ze Szczyrby.
W 1911 roku do osady doprowadzono linię kolejki elektrycznej ze Smokowca (potocznie nazywana „elektriczką”). W 1966 roku doprowadzono szosę, która obecnie pod nazwą „Droga Wolności” (Cesta Slobody), łączy przedpola tatrzańskich dolin i poszczególne podtatrzańskie miejscowości.
Swój kolejny rozkwit osada przeżyła podczas organizowanych tu, narciarskich mistrzostw świata FIS (1970 rok). Mistrzostwa przyczyniły się do jeszcze większej rozbudowy już istniejącego sportowego osiedla. Wybudowano tu duży ośrodek sportów zimowych w pobliżu Przedniej Polany Młynickiej, który obecnie mieści różnorodne obiekty sportowe: dwie skocznie narciarskie, K-120 (aktualnie nieczynna, która w sezonie letnim wykorzystywana jest do skoków bungee), i K-90 pokryta igielitem, służy skoczkom nawet w okresie letnim.
Teraźniejszość:
Szczyrbskie Jezioro to ciągła rozbudowa osady. Wybudowano nowe hotele i sieć lokali usługowych, sklepy, gastronomia. W 2009 roku otwarto luksusowy hotel nad brzegiem jeziora, w jednym z apartamentów gościł prezydent Bronisław Komorowski podczas spotkania prezydentów Czech, Słowacji i Polski. Ponadto postawiono oszklone apartamentowce, które oświetlone nocą sprawiają niezłe wrażenie, dalekie od górskiej atmosfery.
Na południowym brzegu jeziora znajduje się pomost drewniany (przez niektórych nazywany molem), z którego można podziwiać wspaniałą panoramę Tatr. Nieopodal znajduje się przystań dla łódek i kajaków, które powróciły tu ponownie w 2008 roku (od 1984 roku panował zakaz), bowiem pływanie po jeziorze stanowiło turystyczną atrakcję przez ponad 100 lat. Południowo-zachodnia zatoka jeziora mieściła kąpielisko – obecnie nieczynne.
Spacer wokół jeziora (ścieżka dydaktyczna):
Wokół jeziora poprowadzono wygodny, spacerowy chodnik, którym można przejść w obu kierunkach i podziwiać każdy jego zakątek. W 2011 roku wzdłuż chodnika zainstalowano stylowe oświetlenie. Na jednym z półwyspów w 1953 roku pochowano kpt. Štefana Morávkę i kpt. Jána Rašo poległych bohaterów Słowackiego Powstania Narodowego i na ich cześć wzniesiono pomnik.
Spacer dookoła jeziora zajmuje niecałą godzinę. Spacerując można zapoznać się z ciekawostkami regionu fauna, flora, geologia itp.
Dojazd:
- samochodem, z Łysej Polany do Tatrzańskiej Kotliny i za osadą w prawo Drogą Wolności przez Tatrzańską Łomnicę, Stary Smokowiec do rozjazdu, którym w prawo do osady. Znajduje się tu sporo parkingów (płatne);
- kolejką TEŻ „elektriczka” z Tatrzańskiej Łomnicy, Starego Smokowca jak i z Popradu
- kolejką zębatą z miejscowości Szczyrba.
>>>więcej informacji, rozkłady jazdy, zakładka: „Tatry Słowackie – Ważne informacje”, Kolejki i wyciągi
Atrakcje turystyczno – krajoznawcze:
- możliwość wejścia na Rysy bezpośrednio ze stacji kolejki TEŻ lub parkingu, szlak czerwony „Tatrzańska Magistrala” do Popradzkiego Stawu, skąd szlak niebieski do rozdroża przy Żabim Potoku, dalej szlak czerwony obok schroniska Chata pod Rysami (najwyżej położone schronisko w Tatrach) na szczyt – 4 ½ godz., powrót tym samym szlakiem – 3 ½ godz.;
- możliwość wejścia na Krywań „Narodowa Góra Słowaków”, szlak czerwony „Tatrzańska Magistrala” do rozdroża przy Jamskim Stawie i stąd szlak niebieski na szczyt – 3 ½ godz., powrót tym samym szlakiem – 3 godz.;
- możliwość wejścia no Koprowy Wierch (Kôprovský štit, 2367 m n.p.m.), szlak czerwony „Tatrzańska Magistrala” do Popradzkiego Stawu i stąd szlak niebieski obok największego stawu w Tatrach Słowackich – Hińczowy Staw Wielki (Vel’ké Hincovo pleso) – łącznie 4 godz., powrót tym samym szlakiem – 3 godz.;
- przejście z Doliny Młynicy (Mlynická dolina) do Doliny Furkotnej (Furkotská dolina) lub na odwrót, przez wysokogórski przesmyk Bystry Przechód, Bystra Ławka, (Bystré sedlo) 2314 m n.p.m., szlak żółty – 5 ½ godz.;
- możliwość wjazdu wyciągiem krzesełkowym pod Skrajne Solisko (Predné Solisko), do schroniska Chata pod Soliskiem (1830 m n.p.m). Nowy wyciąg został zbudowany w 2002 roku, a stąd możliwość zdobycia dwutysięcznika Skrajne Solisko (Predé Solisko) 2093 m n.p.m., szlak czerwony – 40 min;
- przejście do Popradzkiego Jeziora (Poradské pleso), szlak czerwony – 1⅓ godz., gdzie oprócz dwóch schronisk, godnym miejscem do zwiedzenia jest Cmentarz Symboliczny Ofiar Gór (Symbolický Cintorin).
>>>więcej informacji, zakładka: „Tatry Słowackie – Ciekawe miejsca”, Symboliczny Cmentarz. - Wodospad w Dolinie Młynicy, jeden z najpiękniejszych wodospadów, 25 m wysokości, stan wody w zależności od pory roku, najładniejszy wczesnym latem, szlak żółty – 1 ¼ godz.; mijamy go po drodze na Bystry Przechód, Bystrą Ławkę, (Bystré sedlo);
- wspaniałe tatrzańskie jeziora w Dolinie Młynicy – Staw nad Skokiem (Pleso nad Skokom), Capi Staw (Capie Plseo), Kolisty Staw (Okrúhle pleso) – widoczne dopiero z podejścia na Bystry Przechód, Bystrą Ławkę; w Dolinie Furkotnej – Wielki Staw Furkotny Niżni (Nižne Wahlenbergovo pleso) i Wielki Staw Furkotny Wyżni (Vyšné Wahlenbergovo pleso);
- zimowe centrum sportu u wylotu Doliny Młynicy, szlak żółty – ½ godz. latem oferuje również dużo atrakcji, tak dla dzieci jak i dorosłych;
Materiały źródłowe:
- „Bedeker tatrzański” pod redakcją Ryszarda Jakubowskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000;
- Józef Nyka „Tatry Słowackie” przewodnik, wyd. VII, Wydawnictwo Trawers, Latchorzew 2011;
- Własne spostrzeżenia i doświadczenia zdobyte na okolicznych szlakach.
Bardzo ciekawy artykuł. Opisane miejsce postaram się odwiedzić przy okazji wejścia na Rysy.
Czy z Zakopanego dojadę do Szczyrbskiego Jeziora samochodem w 1 godz.?
Gdzie najlepiej zostawić samochód?
Niestety nie. Podróż z Zakopanego do Szczyrbskiego Jeziora trwa 1.30 do 2.00 godzin w zależności od trasy i natężenia ruchu. Pierwsza trasa z przekroczeniem granicy na Łysej Polanie (75 km – 1.30 godz). Druga trasa z przekroczeniem granicy w Jurgowie (90 km – 1.45 godz). W samym centrum osady znajduje się centralny, duży parking „Parkovisko”. Są też mniejsze, również w centrum. Niestety wszystkie płatne.