Miejsce Pamięci Ofiar Rohaczy – Cmentarz Symboliczny

Pomysłodawcą urządzenia miejsca poświęconego ofiarom Rohaczy był przed ponad dwudziestu laty ówczesny naczelnik Horskej Služby w Zwierówce (Tatry Zachodnie) Ján Jurina.
Długo szukano właściwego miejsca, które miało nie tylko robić wrażenie ale również owiewać tajemniczością.
Po wspólnych naradach członków Horskiej Záhrannej Služby zapadła decyzja o lokalizacji tego miejsca. Wybrano stromą łąkę znajdującą się bezpośrednio nad parkingiem na Zwierówce. Łąka posiada wygląd amfiteatru, oddzielona od parkingu pasem lasu, z południową wystawą zachwyca widokiem na grań Rohaczy. Najważniejsze, że można tu dotrzeć o każdej porze roku i w każdych warunkach atmosferycznych.

Projekt i dokumentację finansową przygotowała pani architekt Ing. arch. Lucia Marušicová. Natomiast wszystkie niezbędne formalności związane z pozwoleniem zorganizował starosta wsi Zuberec.

W budowę obiektów miejsca pamięci włączyli się miejscowi sponsorzy, przedsiębiorcy, członkowie ochotnicy HZS (Horská Záhranna Služba) i samorząd Zuberca. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że wszystkie prace ręczne wykonano w czynie społecznym. Prace wymagające użycia ciężkiego sprzętu wykonała jedna z firm prywatnych.

W Miejscu Pamięci Ofiar Rohaczy znajdują się dwie bramy, wejściowa i wyjściowa, połączone ścieżką wyłożoną granitowymi kamieniami. Przy wejściu i wyjściu znajdują się tablice informacyjne. Obie bramy mają swoją symbolikę. Brama wejściowa jest Bramą Ofiar Rohaczy. Znajdują się tutaj dwie tablice z nazwiskami ofiar gór. Pod zadaszeniem bramy umieszczono napis „Mŕtvym na pamiatku” – „Martwym na pamiątkę”, a od strony przeciwnej Živým na výstrahu” – „Żywym ku przestrodze”.
Brama wyjściowa jest Bramą Ratowników HZS oraz Legendarnych Postaci Rohaczy. Pod jej zadaszeniem umieszczono słowa dziekana Maťašáka: „Čo láska k horám vytvorila, to dobrá vôľa nech zachová” – „Co miłość zbudowała, niech dobra wola zachowa”. Po drugiej stronie znajdują się słowa z wiersza rodowitego mieszkańca Zuberca:
 „Wzniosłość pięknych gór szum ciemnych lasów, szmer potoków,
wszystko Boga chwali, wszystko Jemu śpiewa od wieków do wieków”.

Centralnym obiektem tego szczególnego miejsca jest kapliczka, ozdobiona drewnianą płaskorzeźbą Panny Marii, która trzyma w rękach młodego chłopca w orawskim stroju. Pod wieżyczką kapliczki znajduje się dzwon sterowany elektrycznie, który uruchamiany jest każdego dnia w południe. Dzwoni też podczas różnych uroczystości.

Na dostępnej przestrzeni rozmieszczono granitowe głazy. Jest ich razem 23. Na tych głazach będą umieszczane kolejne tabliczki pamiątkowe.
Swoje miejsce ma tutaj również papież Jan Paweł II, który jest uznawany za patrona górskich ratowników na Słowacji. 

Pierwszymi znanymi ofiarami Rohaczy byli dwaj śląscy taternicy z Zabrza, którzy zginęli 26 czerwca 1911 roku na północnej ścianie Ostrego Rohacza. Ich zwłoki znaleźli i znieśli w dół ratownicy TOPR pod kierownictwem Mariusza Zaruskiego. Największą tragedią Rohaczy była śmierć siedmiu czeskich turystów, którzy rozbili swój namiot w Spalonym Żlebie. 31 grudnia 2005 roku zeszła duża lawina, która ich porwała powodując śmierć.

Historia powstania Miejsca Pamięci Ofiar Rohaczy:
– 12 lipca 2009 roku, w czasie Święta Gór – poświęcenie kamienia węgielnego pod Miejsce Pamięci Ofiar Rohaczy;
– 8 listopada 2009 roku poświęcenie już niemal gotowego obiektu przez kapelana służb zbrojnych i ratunkowych Republiki Słowacji;
– 26 czerwca 2010 roku – odsłonięto pierwsza tablicę pamiątkową Ofiar Rohaczy, umieszczona na granitowym, wielkim kamieniu symbolizuje tragiczną śmierć w skalnej ścianie;
– 7 listopada 2010 roku – uroczyste otwarcie Miejsca Pamięci Ofiar Rohaczy połączone z mszą świętą.

Materiały źródłowe:
1. „Tatry” TPN nr 6 Wydanie Specjalne 2011, Mimoriadnevydanie 2011, wyd. TPN, Zakopane, Štátne lesy TANAP-u, Tatranská Lomnica.
2. Hubert Jarzębowski „Cmentarz symboliczny pod Osterwą. Duchy miejsca”.
Wydawnictwo Strapis, Katowice, 2016.